Debate.kz gazak dilli ýaşlar üçin täze mümkinçilikler açýar

Žandos Meýirmanow Gazagystanyň merkezindäki senagat şäheri bolan Karagandadan gelýär. Žandos çagalygynda bir gazak dili mekdebinde okaýardy we öýde gazak dilinde gürleýärdi. Uniwersitetde aragatnaşyk, jedel we meseläni çözmek endiklerini ösdürmek üçin çekişme klubyna girdi. Emma asyl mesele – uniwersitet jedelleriniň diňe rus dilinde geçirilmegi boldy.

Žandos: "Gazagystanda gazak dilinde çekişme klublarynyň ýokdugyna düşündim" -diýdi. “Jedel meniň ösüşime we kämilleşmegime uly täsir etdi. Ýöne rus dilinde gürlemegi bilmeýän bolsam beýle bolmazdy. Tankytly pikirlenmek, aragatnaşyk endikleri we raýat aňy – bu endikleriň hemmesini gazak dilinde hem ulanmalydyrys. "

Gazak dilinde diskussiýa mäýdançasynyň ýoklugy, Gazagystanda has giň meseläniň barlygyny aňladýar – gazak dilinde bilim çeşmeleriniň çäklidigini görkezýär. Bu, esasanam gazak diliniň agdyklyk edýän oba ýerlerinde gazak dilli we rus dilli ýaşlaryň arasynda bilim we hünär deňsizligine sebäp bolýar.

2020-nji ýylda Žandos, bu meseläni çözmek üçin täze bilim almak maksady bilen USAID tarapyndan maliýeleşdirilýän “Merkezi Aziýadaky Sosial innowasiýa” (SICA) maksatnamasy boýunça “Merkezi Aziýadaky Ýaşlar Liderlik Akademiýasyna” (CAYLA) goşuldy. CAYLA akademiýasyndaky okuwynyň çäginde “Youth Leadership Grant” grantyny utdy we oba ýerlerinden gazak dilli ýaşlara çekişme tehnologiýalaryny öwretmek maksady bilen “Debate.kz” taslamasyny durmuşa geçirdi.

“Çekişme Gazagystanyň ýaşlaryna diňe bir sosial meseleler barada öwrenmäge däl-de, eýsem olara gatnaşýandyklaryny duýmaga kömek edýär. Bular geljekki jemgyýet liderlerini ösdürmek üçin möhüm gural "- Žandos diýdi.

Iki ýyl mundan ozal “Debate.kz” açylandan bäri, Žandos we onuň topary 300 okuwçy we 40 mugallymy tankydy pikirlenmek we jedelleşmek endiklerini öwretdi. Mundan başga-da, olar Karaganda sebitiniň Bilim bölümi tarapyndan tassyklanan wideo sapaklaryny we okuw gollanmasyny döretdiler. Taslama, 600-den gowrak işjeň agzany özüne çeken Karaganda, Türküstan we Atyrau sebitlerinde 30-dan gowrak diskussiýa klubynyň ösmegine goşant goşdy. Klublar hem öz gezeginde dürli sosial temalarda alty sebitara çekişme ýaryşyny geçirdiler.

“Debate.kz” ýaryşyna gatnaşan Karagandanyň orta mekdebiniň okuwçysy Serikbaý Bibigulsim: "Çekişmeler, özüme we pikirlerime has ynamly bolmaga kömek etdiler" -diýdi. “Argumentirleme ukyplarym has gowulaşdy. Ýaryşa taýýarlyk görüp, öz ýurdumyň we tutuş dünýäniň meselelerine has gowy düşünip başladym. Indi bolsa dostlarym bilen mekdebimizde çekişme klubyny açmak isleýäris "-diýdi.

Bu hereket hökümet tarapyndan giň goldaw aldy: Gazagystan Respublikasynyň bilim we ylym ministri Ashat Aýmagambetow bu çekişmäni "diňe intellektual rol oýnamak däl, eýsem hakyky bilim tehnologiýasy" diýip atlandyrdy. Şeýle hem ministr “çekişmede üstünlik maşgalanyň sosial ýagdaýyna ýa-da doglan ýerine bagly däldir. Bu işde esasy zat adamyň dünýägaraýşy, häsiýeti, islegini we pozisiýasyny goramak ukybydyr”.

Karagandadaky taslamasynyň netijelerinden ylham alan Žandos, taslamasyny milli derejede giňeltmek üçin SICA «Innovative Solutions Grant» granty gazandy. Indi ol Gazagystanyň hemme ýerinde diskussiýa jemgyýetleriniň ösüşiniň üstünde işleýär.

Žandos: "Ýaş adamlar adalatsyzlygy duýýan bolsalar, bu barada gürläp bilmeli" -diýdi. “Bilimde, ekologiýada, lukmançylykda we başga pudaklarda adalatsyzlyk barada öz pikirlerini kesgitlemekleri möhümdir. “Debate.kz” -iň kömegi bilen olar edil şulary öwrenýänler. ”