2022-nji ýylyň dekabr aýynyň 8-de ýerli häkimiýetler Almatynyň (Gazagystan) eteginde ýeke gar barsyň ölendigi barada habar berdiler. Jesetiň netijesine görä, haýwan, aşgazanyndan tapylan plastik halta sebäpli ölüpdir. Merkezi Aziýanyň Ýaşlar Liderlik Akademiýasynyň (CAYLA) Türkmenistanly uçurymy Meňli Ataýewa üçin bu wakalar adam tarapyndan döredilen ekologiýa betbagtçylygynyň aladalandyryjy subutnamasydyr. "Gazagystanda bary-ýogy 180 töweregi barsyň galandygyny göz öňde tutsak, bu haýwanyň görnüşiniň ýok bolmagyna garşy göreşmek üçin bir zat edilmeli" -diýdi.
Jemgyýetçilik aktiwisti bolup we daşky gurşaw bilen gyzyklanýan Meňli hemişe daşky gurşawa üns berýän sosial kärhanany döretmek isleýärdi. Meňli 2022-nji ýylda CAYLA-ny gutarandan soň, Gazagystanda ýitip barýan gar gaplaňlary boýunça gözlegleri goldamak üçin işewür başlangyç bolan “Barys” (“Gar barsy”) gara öý klubynyň esaslandyryjylaryň biri boldy. Topar 10,000 sany ajaýyp barsyň suratlaryny döretdi we azyndan 60 sany oýnalmaýan tokenleri (NFT) OpenSea kriptowalýuta platformasy arkaly satdy. Mundan başga-da, olar barsyň suraty bilen döredilen tolstowkalaryň bir hataryny tasladylar we satdylar. Topar girdejileriň hemmesiniň 20 göterimini gar barslar gözlegi üçin enjamlary satyn almaga Gazagystanyň “Serhetsiz ýabany tebigat” (WWB) we Gazagystanyň Milli zoologiýa instituty bilen paýlaşýar.
Meňli başlangyç pikiriniň belli bir maksadynyň bolmadygyny boýun alýar. "Ýoldaşym bilen bilelikde NFT we kriptowalýutalaryň ösüşi bilen baglanyşykly habarlary yzarlaýarys. Biz birnäçe wagtdan bäri näme edip biljekdigimiz barada oýlandyk, sebäbi işimiziň bu ugurlary gurşap almagyny we şol bir wagtyň özüňde ekologiki bolmagyny isleýärdik". "Ösüp barýan NFT giňişliginden bir zat etmek isleýändigimizi bilýärdik, ýöne gyzyklanmalarymyzy haýsy bolsa-da bir sosial başlangyja nädip baglamalydygyny bilmeýärdik."
CAYLA uçurymlary üçin bäş günlük torlaýyn tomus lageri bolan “CAYLA Changemakers” lagerinde Meňli ahyrsoňy NFT-leriň satuwy bilen baglanyşykly innowasiýa başlangyjy baradaky düşünjesini döretdi. "Lagerdäki joşgunly atmosfera we beýni hüjümi meni eko-işjeňligi häzirki zaman tehnologiýasy bilen birleşdirmek baradaky iş pikirimi ösdürmäge itergi berdi" -diýdi. Lageriň fasilitatory Meňlä "geljekdäki girdeji çeşmelerini giňeltmek barada pikirlenmegi" maslahat berdi. Bu, oňa tolstowka ýaly fiziki önümleri satýan telekeçilik düşünjesini ösdürmäge itergi berdi.
Lagerden çykyp, Meňli wagtyny ýönekeý sarp etmedi. Meňli adamsy Azamat Kalam bilen bilelikde gar barsyň gatnaşmagynda NFT bilen baglanyşykly sosial başlangyjyny döretdi. "Gazagystanyň Almaty şäherinde ýaşaýandygymyz we gar barsyň bu şäheriň nyşany bolandygy sebäpli, biz [bu görnüşiň] gözleglerine goldaw berýäni üçin [Almaty] minnetdarlyk bildirmek isleýäris."
Topar 2022-nji ýylyň sentýabryna çenli Instagram hasabyny döretdi, 10,000 sany surady taslady we ilkinji tolstowkalaryny satuwa çykardy. Bir aý geçenden soňra, olar Almaty şäheriniň golaýyndaky Aýu-Saý kurortynda, Milli zoologiýa institutyndan ýörite çagyrylan gar barslar bilen baglanyşykly gözleg we ekspedisiýalaryň işgäriniň ýörite leksiýasy bilen oflaýn köpçülikleýin pul ýygnamak çäresini guradylar. Topar çärä giriş bileti hökmünde ilkinji 60 sany NFT-leri (umumy bahasy 700 dollar bolan) satdy we gar barsalary bilen suratlandyrylan tolstowkalaryny satyp ýene-de 500 000 teňňe (1000 dollar) gazandy we girdejileriň hemmesinden 20% -ini WWB-e berdi. Bu çäre, sosial mediýada giň seslenme döretdi, köp adamlar toparyň haýwanlary gorap saklamak baradaky innowasiýa çemeleşmesine el çarpdylar.
Meňli, lageryň we CAYLA stipendiýa maksatnamasynyň, onuň işine bolan garaýşyny ösdürmäge kömek edendigini düşünýär. “[CAYLA Stipendiýa Maksatnamasynyň çäginde] üç sany geçen kurslarym maňa has gowy lider we telekeçi bolmaga kömek etdiler. Meýilnamalaşdyrmak, dogry adamlary saýlamak we marketing meýilnamasyny düzmek ýaly amaly zatlary öwrendim. Bir işe başlamak teoriýa taýdan aňsat bolup biler, emma praktika barada aýdylanda, bu garaşylmadyk öwrümlerden doly bir syýahat bolup biler. [Alan] bilimim arkaly, karar bermekde özümi has ynamly duýýaryn.”
WWB-iň başlygy Dina Konysbaýewa Meňliňkä meňzeş başlangyçlary tüýs ýürekden goldaýandygyny aýtdy. "Ylmy jemgyýet, Gazagystanda gar barslarynyň ýagdaýy barada alada edýär" -diýdi. "Gar barsy diňe Almatynyň medeni nyşany däldir, eýsem adam saglygyna uly täsir edýän ekologik ulgamlaryň bir bölegidir. [Şonuň üçin] [Meňliniň topary] habardarlygy ýokarlandyrmak baradaky täze pikiri bilen [gar barslar barada] bize ýüz tutanda, men şol wagtyň özünde olaryň başlangyjyny goldadym. Olaryň göreldesi beýlekilere ýol açar diýip umyt edýärin. "
Meňli, bu başlangyjyň "ummanda bir çemçe ýaly", diýip hasaplaýandygyny aýtdy, ýöne ol haýran galdyryjy bir wakany döretdi. Taslama barada Gazagystanda we halkara habar beriş serişdelerinde eýýäm habar berdiler. Topar üçin bu üns olaryň dogry ýoldan gidendiginiň alamatydyr. Meňliniň adamsy we taslamanyň esaslandyryjylaryň biri Azamat: "Gar barslary we NFT? Bu adaty bir “nika” däldir, ýöne biz synap görmegi karar berdik we üstünlik gazandyk" -diýdi. "Taslamamyzyň näderejede ajaýyp we täzeliklidigi barada elmydama habar alýarys we hakykatdanam adamlaryň [gar barslara] bolan garaýşyny üýtgeder diýip umyt edýärin" -diýdi. "Esasy maksadymyz, barslary gorap saklamaga täzeçe garamak we işimizi ilki Gazagystanda, soň bolsa ene yurdum Türkmenistanda dowam etdireris diýip umyt edýärin."
Umumy haýyşlar:
Almaty, Gazagystan
Seýfullina şaýoly 609
3-nji gat, “Forum” işewürlik merkezi
Sagbol!