Академияи роҳбарони ҷавонони Осиёи Марказӣ (CAYLA)

Жандос Мейрманов аз шаҳри Қарағанда - як шаҳри саноатӣ дар маркази Қазоқистон аст. Жандос дар кӯдакӣ дар мактаби қазоқӣ таҳсил дошт ва дар хона бо қазоқӣ муошират мекард. Дар донишгоҳ ӯ ба маҳфили мубоҳисавӣ шомил шуд, то маҳорати муошират, баҳсу мунозира ва ҳалли мушкилотро такмил диҳад. Аммо мушкилот дар он буд, ки мубоҳисаҳои маҳфил танҳо ба забони русӣ сурат мегирифтанд.

"Ман фаҳмидам, ки дар Қазоқистон маҳфилҳои мубоҳисавӣ бо забони қазоқӣ қариб ки вуҷуд надоранд" - мегӯяд Жандос. “Мубоҳисаҳо ба рушд ва инкишофи ман таъсири бузург расониданд. Аммо агар ман ба забони русӣ ҳарф намезадам, ба ин ноил шуда наметавонистам. Тафаккури интиқодӣ, малакаҳои муошират ва шуури шаҳрвандӣ – мо бояд ҳамаи ин малакаҳоро бо забони қазоқӣ низ амалӣ кунем».

Набудани майдончаҳои мубоҳисавӣ бо забони қазоқӣ аз мушкилоти васеътари Қазоқистон - маҳдуд будани захираҳои таълимӣ бо забони қазоқӣ шаҳодат медиҳад. Ин боиси нобаробарии таълимӣ ва касбӣ байни ҷавонони қазоқзабон ва русзабон мегардад, бахусус дар деҳот, ки забони қазоқӣ онҷо бартарият дорад.

Соли 2020 Жандос ба Академияи сарварии ҷавонони Осиёи Марказӣ (CAYLA) дар доираи барномаи Инноватсияҳои иҷтимоӣ дар Осиёи Марказӣ (SICA), ки аз ҷониби USAID маблағгузорӣ мешавад, бо мақсади ба даст овардани донишҳои нав барои ҳалли ин мушкилот рӯ овард. Дар доираи таҳсилаш дар академияи CAYLA, ӯ ғолиби Гранти сарвари ҷавонон шуд ва лоиҳаи “Debate.kz”-ро оғоз кард, ки ҳадафаш ба ҷавонони қазоқзабони деҳотӣ таълим додани технологияҳои мубоҳисавӣ мебошад.

«Мубоҳисаҳо ба ҷавонони Қазоқистон на танҳо барои шиносоӣ бо мушкилоти иҷтимоӣ, балки барои эҳсос намудани ширкати худ дар онҳо кӯмак мекунанд. Онҳо як воситаи муҳим барои ташаккули сарварони ояндаи ҷомеа мебошанд", - мегӯяд Жандос.

Жаннур Айипи шонздаҳсола ҳамеша аз назди шрифти Брайл дар нишондиҳандаҳои кӯча мегузашт, намефаҳмид, ки ин аломатҳо чӣ маъно доранд ва чӣ тавр одамон аз он истифода мебаранд. "Ман шрифти Брайлро дар ҷойҳои ҷамъиятӣ дидам ва аввал ба он аҳмияти махсус намедонам", мегӯяд ӯ. "Вале вақте ман оиди ин масъала бештар фикр мекардам, фаҳмидам, ки олами мо барои одамони бо вайроншавии босира мутобиқ он қадар мутобиқ нест". Жаннуро муамморо бештар омӯхт ва донист, ки ба соли 2050 шумораи одамон бо вайроншавии босира дар ҷаҳон тақрибан се маротиба бештар мешавад ва ба 117 миллион мерасад. Ӯ дарк кард, ки беҳуда нишастан мумкин нест ва қарор кард, ки ӯ барои иҷроиши супоришҳои нав омода аст.

Жаннур ба курс оид ба коркарди таъминоти барномавӣ бо коди аввалаи кушод худро нависонд, ки онро хазинаи "Girls Power", ки бо васеъкунии ҳуқуқҳо ва имконияти занон машғул аст, мегузаронид. Ӯ ва боз 44 духтарони мактабхон ин курсҳоро бо шарофати гранти "Ҳаллҳои инноватсионӣ"-и барномаи Агентии ИМА оид ба рушди байналхалқӣ (USAID) "Инноватсияҳои иҷтимоӣ дар Осиёи Марказӣ" (SICA), ки аз ҷониби "Хазинаи Авруосиё" амалӣ мегардад, шунавида тавонистанд. Аз август то октябри соли 2021 духтарон нисбатан зуд коркард кардани лоиҳаҳо бо истифода аз платформаи барномарезии рақамӣ бо коди аввалаи кушодаро омӯхтанд. Баъдан омӯзгорон аз онҳо амалӣ намудани ин лоиҳаҳо ва малакаҳои гирифташударо хоҳиш намуданд, то ки ба тағйиротҳо дар ҷамъиятҳои худ мусоидат намоянд. Жаннур дарҳол фаҳмид, ки аз болои таъмини дастрасӣ ва интегратсияи одамон бо вайроншавии босира кор кардан мехоҳад.