Қазақстанда мүгедектігі бар адамдарға арналған кәсіптік даярлық бойынша тренингтер

SICA институционалдық даму сарапшылары Захира Бегалиеваға және оның командасына ұйымның миссиясын қайта қарауға көмектесті, бұл жаңа серіктестіктер мен донорларды тартуға ықпал етті.

Захира Бегалиева ITeachMe құзыреттерін дамыту орталығы арқылы жұмысқа орналасуға көмектесу арқылы Қазақстанда мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын бұрыннан насихаттап келеді. Ол қол жетімділік пен инклюзивтіліктің қаншалықты маңызды екенін біледі, өйткені ол өзі тірек-қимыл аппаратының ауруымен өмір сүреді. «Мүгедектігі бар адамның өмірі тұрақты кедергілермен бірге жүреді. Біз әрқашан қалаған жерімізге бара алмаймыз, әрқашан қалаған жерімізде жұмыс істей алмаймыз, өйткені барлық жерде пандустар немесе тиісті инфрақұрылым жоқ», - дейді Захира.

IT саласында оқитын Захираның ұлы Дәурен оны мүгедектерге арналған онлайн-кәсіби дайындық курстарын ашуға шабыттандырды. Сонда Дәурен анасына «Бізде Интернет бар», – «Бұл шексіз мүмкіндіктері бар платформа»- деді.

Алайда, интернеттің барлық мүмкіндіктеріне қарамастан, Захира бастапқыда өзінің мақсатты аудиториясына жету қиынға соқты. Сондықтан ол USAID – тің «Орталық Азиядағы әлеуметтік инновациялар» (Social Innovation in Central Asia-SICA) бағдарламасы демеушілік ететін институционалдық даму бағдарламасынан (Institutional Development Program) көмек сұрады.

Бастапқы кезеңде институционалдық даму бағдарламасының сарапшылары Захира мен оның командасына серіктестік орнату және жаңа донорларды тарту үшін ITeachMe миссиясын қайта қарауға көмектесті.

«Біз миссиямызды өзгерткеннен кейін оң өзгерістер орын ала бастады. Бізге түрлі саладағы адамдар келіп, ынтымақтастық ұсына бастады», - дейді Захира.

ITeachMe арқылы Захира мүгедектерге еңбек нарығында бәсекеге қабілетті болуға және қаржылық тәуелсіз болуға көмектесу үшін кәсіби даму мүмкіндіктерін ұсынады. Әсіресе, орталық мүмкіндігі шектеулі жас қазақстандықтарға IT-саланы зерделеуге және болашақ мамандықтарын игеруге көмектеседі. USAID-тің екі жылға жуық қолдауының арқасында ITeachMe түлектерінің 87%-ы жұмысқа орналаса алды немесе кәсіпкер бола алды.

SICA бағдарламасы Захираға оның өмірдегі басты құндылықтарының бірін ашуға мүмкіндік берді. Захира ITeachMe мүшелерімен сөйлескенде:» білімнің тек 20% – ын бізден аласыздар; қалғаны – сіздердің өзін-өзі тәрбиелеуіңіздің нәтижесі», - деп жиі айтып отырады. Оның айтуынша, институционалдық даму бағдарламасының көшбасшылыққа және жеке тұлғаның күшті жақтарын дамытуға баса назар аударуы оның қызметкерлері мен студенттері үшін күшті көшбасшы болуына мүмкіндік берді.

Захира ITeachMe миссиясы мен коммуникацияларын жетілдіргеннен кейін, SICA ресурстары оған бүкіл Қазақстан бойынша 700-ден астам мүгедектігі бар ұйымның миссиясы туралы айтуға көмектесті. Қатысушылардың бірі Улпан Сапак атап өткендей, ол ITeachMe-де алған дағдыларының арқасында өз орнын тауып, өз бизнесін ашқанын мақтан тұтады.

«2020 жылы мен Қор туралы Telegram арқылы білдім. Мен бұл ерекше мүмкіндік екенін түсіндім және оны жіберіп алғым келмеді. Бағдарламаға қабылданғаннан кейін мен оқудан өттім, содан кейін маған жұмыс ұсынылды. Қазір менің туған ауылымда полиграфиялық студиям бар, мен оған өте қуаныштымын», - дейді Сапак.

«Біздің курстар адам кәсіптік дайындық туралы негізгі білім алып, содан кейін мамандандырылып, өз бетінше оқуды жалғастыра алатындай етіп құрылған. Біз сондай-ақ оқытудың барлық салаларында инклюзивтілікке ұмтыламыз. Осылайша, біз өз курстарын сурдоаудармамен сүйемелдейтін Қазақстандағы санаулы ұйымдардың бірі болып табыламыз», – деп атап өтті Захира.

Бүгінгі таңда ITeachMe курстары мүгедектерге сурет салу, мобилография (мобильді құрылғыдағы фотоөнер түрі), ғылым, техника, инженерия және математика (STEM) пәндері және қозғалыс бағдарламалау базалары сияқты 12 салада дағдыларды үйренуге мүмкіндік береді. Курс үш айлық тренингтен және бес күндік кәсіптер лагерінен тұрады. Оқуды аяқтағаннан кейін қатысушылар өздерінің курстық жұмыстарын әлеуетті жұмыс берушілер алдында таныстырады, бұл жетекші үміткерлерге жұмыс ұсынысын алуға мүмкіндік береді.

Захира, оның жобасының оң өзгеруі азаматтық қоғам ұйымдарын қаржылық өміршеңдік және сияқты ортақ мақсаттармен жұмыс істеу үшін біріктіретін SICA институционалдық даму бағдарламасының арқасында болды де. бенефициарлардың қажеттіліктеріне жедел жауап беру екендігін айтады. ITeachMe құзыреттілікті дамыту орталығы мүгедектігі бар адамдар үшін пайдалы кәсіби дайындық бағдарламасына айналды. Бұл қатысушылардың қоғамдастық сезімін дамытуға көмектеседі және адвокаттық алаң ретінде қызмет етеді.

SICA сарапшылары ITeachMe-ді өз қызметінен тыс шығуға және Қазақстандағы инклюзивті заңнаманы дамытуға қатысуға шақырды. Мәселен, жақында заңнамалық бастамаларды талқылау кезінде ITeachMe «мүгедектерге арналған қашықтықтан оқытуды» қолдайтын тармақты қосуды жақтады. Бұл заңнама білім беру және кәсіби даму мүмкіндіктерін барлығына, соның ішінде қозғалыс проблемалары бар немесе иммундық жүйесі әлсіреген адамдарға қол жетімді ете алады.

Бүгінгі таңда Қазақстанның түкпір-түкпірінен мыңнан астам адам ITeachMe курстарынан өтуге мүдделі болғандықтан, Захира қорды кеңейту жоспарлары туралы ойлайды. Келесі жылы ол Қор стратегиясын жаңартуды, Атырауда филиал ашуды және Орталық түлектеріне тұрақты қолдау көрсетуді жоспарлап отыр.

«Біз мүгедектігі бар адамдар үшін оң рөлдік модельді көрсету және барлығына бірдей мүмкіндіктер жасау үшін жұмыс істейміз», – дейді Захира. – «Бұл әлемде әр адамның өз әлеуетін жүзеге асыруға мүмкіндігі болуы керек». Захира өзінің құмарлығымен, білімімен және ұйымды дамытудағы нақты мақсаттарымен армандарды шындыққа айналдырады.