USAID nogironligi bo’lgan ayollar uchun rekonstruksiya qilingan markazni ishga tushirishga yordam beradi

Natalya Plotnikova nogironligi bo’lgan kishining hayoti naqadar izolyatsiya qilinishini oldindan biladi. 11 oyligida stoldan yiqilishi oqibatida uning umurtqa pog'onasi singan. O'shandan beri u qo'ltiq tayoqchalari va nogironlar aravachasidan foydalanib kelmoqda. 2000 yilda Natalya Opa-singillar (“Opa-singillar”) Qibray nogironligi bo’lgan ayollar jamiyatiga asos soldi, u Oʻzbekistonning Toshkent shahri tashqarisidagi Qibray tumanida yashovchi nogironligi bo’lgan ayollar va qizlarga huquqiy va psixologik yordam, hamda qattiq mahorat boʻyicha seminarlar oʻtkazuvchi nodavlat tashkilotdir.

Ko'p yillar davomida moliyalashtirishdagi qiyinchiliklar tashkilotning rivojlanishiga to'sqinlik qildi. AQSh Xalqaro Taraqqiyot Agentligi (USAID) tomonidan moliyalashtirilgan Yevroosiyo Jamg'armasining Markaziy Osiyoda Ijtimoiy Innovatsiyalar (SICA) loyihasining Institutsional rivojlanish granti tufayli Natalya va uning jamoasi yangi strategik rejani ishlab chiqdi va amalga oshirdi. Buning oqibatida donorlar va grantlar soni ko’paydi. Shuningdek, grant Natalyaga nogironlar aravachasidan foydalanadigan benefitsiarlarning binoga kirishini ta'minlash uchun ofisini to'liq ta'mirlashga imkon berdi.

Natalya jamiyatning bir qismi bo'lish orzusi uni bolaligining og'ir yillarida qanday boshqarganini eslaydi. "Men bir xonada yolg'iz yotish va tashqarida boshqa bolalarning kulishi va o'ynashini eshitish kabi ilk xotiralarimni jonli eslayman", deydi u. "Ular meni qabul qilib birga o'ynashlarini qanchalik orzu qilganimni eslayman. O'sha yerda otirib, bir kun ulg'aysam, foydali va muhim biror ish qilaman deb orzu qilar edim". Bugun Natalyaning aytishicha, uning orzusi Qibray bo‘ylab aqliy va jismoniy nuqsoni bo‘lgan ko‘plab ayollar va qizlar ikkinchi vatan deb ataydigan shinam va qo‘llab-quvvatlovchi “Opa-singillar” markazidagi ish va rahbariyat orqali amalga oshdi.

Natalya “Opa-singillar markazi” har doim ham do’stona nogironlarga nisbatan bo'lmaganini ta'kidladi. 2022-yil oktabrgacha tashkilot manzilini 10 marta o‘zgartirdi. Joylarshuvlarning hech biri uning benefitsiarlarining ehtiyojlariga mos kelmadi. Ularning so'nggi manzili markaziy isitish tizimiga ega bo'lmagan “bir ahvoldagi” uy bo'lib, qishda darslar va mashg'ulotlar o'tkazish imkoni yo’q edi. "Ko'plab yangi kelgan ishtirokchilar va ularning ota-onalari uchun bu sharoitlar tashriflarni darhol to'xtatilishiga sabab bo’ldi va ba'zilari aynan shu sabab tufayli qaytib kelmadilar", deydi Natalya. "Buni o'zgartirish uchun mablag’ topishimiz kerakligi menga tushunarli edi."

2022 yilda Natalyaning jamoasi SICA institutsional rivojlanish grantini qo‘lga kiritdi. Jamoa uchun SICA ekspertlari mablag‘ yig‘ish va strategik rivojlanish bo‘yicha treninglarni o’tkazdi, bu ularga “Opa-singillar”ning joriy faoliyatini keskin ko‘rib chiqish va yangi strategik rivojlanish rejasini ishlab chiqish imkonini berdi. Ushbu yangi reja xizmatlarni yaxshilash, reklama va mablag' yig'ishga qaratilgan. Eng muhimi, tashkilot tomonidan markaz kapital rekonstruksiya qilinib, isitish tizimi, nogironlar aravachasi urchinbinoga kirish va bino ichida harakatlanish uchun qulaylik yaratish, bir nechta yangi studiyalar, seminarlar o‘tkazish uchun oshxona bilan jihozlandi.

O'zgartirish darhol muvaffaqiyatli bo'ldi. Ta'mirlashdan so'ng bor-yo'g'i bir oy ichida tashkilotning ishtirok etish ko'rsatkichlari ikki baravar ko'paydi, har bir sessiyada 6 yoki 7 ishtirokchidan 15 kishigacha. Yangilangan inshootlar pazandachilik, psixologiya va tikuvchilik bo'yicha yangi mashg’ulotlarni tashkil qilish uchun joy taklif qildi. 2022 yil oktyabr oyida jamoa markazning rasmiy ochilish marosimini o'tkazdi. Tadbirning ommaviy axborot vositalarida keng yoritilishi Opa Singillar guruhiga a'zo bo'lishni xohlovchilar oqimini jalb qildi.

“Ofisning nihoyat ta’mirlanganini ko‘rib, ko‘nglim yengil tortdi, chunki bu bizning ishimizga bevosita ta’sir qiladi”, deydi “Opa-singillar” loyihasi koordinatori Gulfiya Kalimulina. "Endi bino bizning benefitsiarlarimiz uchun issiq va qulay bo'lgani uchun biz xizmatlarimizni kengaytira olamiz va muhtoj odamlar uchun yangi imkoniyatlarni taqdim etamiz."

Natalyaning ta'kidlashicha, USAID tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan Institutsional rivojlanish dasturi nafaqat yangilangan joy, yangilangan strategiya yoki o'z xodimlari uchun o'quv seminarlarini taqdim etgan. “Biz qo'lga kiritgan eng muhim narsa bu tashkilot rivojlanishining butunlay o'zgargan istiqbolidir. Biz o'z manfaatimiz uchun imkoniyatlardan qanday foydalanishni o'rgandik”, - deydi u. 2022 yilning ikkinchi yarmida tashkilot mablag‘ yig‘ishni ikki baravar oshirdi va bepul xizmatlar va ob’yektlar, jumladan, konditsionerlar va tashqi kuzatuv kameralarini taqdim etgan bir nechta yangi donorlarni jalb qildi.

“Mening vazifam nogironligi bo‘lgan o‘zbekistonlik qizlarning imkoniyatlarini kengaytirish va ularni o‘zlarini yanada yaxshiroq versiyalarini yaratishga ilhomlantirishdir. Ko‘zlari yerga tikilgan holda kirgan qizlar oxir-oqibat o‘z orzularini topib, o‘zlari orzu qilgan kasblar bilan shug‘ullana boshlashlari meni doim hayratda qoldiradi”, — deya xulosa qiladi Natalya. – Ularning o‘z mahallasi (tuman) tashqarisidagi dunyo shunchalik katta va imkoniyatlarga boy ekanligini anglashini, ular istagan joyda o‘qishlari va xohlagan narsasiga aylanishlari menga juda yoqadi”.

2019-yilda boshlangan, USAID tomonidan moliyalashtirilgan “Markaziy Osiyoda ijtimoiy innovatsiyalar” dasturi butun mintaqada, jumladan Qozogʻiston, Tojikiston, Turkmaniston va Oʻzbekistonda jonli va sezgir kelajakka intiluvchi fuqarolik jamiyati yetakchilarining yangi avlodini shakllantirish maqsadida Yevroosiyo jamgʻarmasi tomonidan amalga oshirilayotgan besh yillik, 18 million dollarlik dasturdir.