USAID жобасы экологиялық апат аймақтарындағы денсаулық сақтау бастамаларын қолдайды

21 жыл бойы Мадина Ерғалиева әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешумен айналысатын «Бастамашыл қолдау» ҮЕҰ -ды басқарып келе жатыр. Содан бері Мадина Қазақстан азаматтарының, оның ішінде Арал теңізінің экологиялық апат аймағында тұратындардың медициналық қызметтерге қолжетімділігін кеңейте отырып, денсаулық сақтау жүйесіндегі жағдайды жақсартуға көмек көрсетіп келеді. Арал теңізіне жақын орналасқан Қазақстанның оңтүстігіндегі Қызылорда қаласында тұрып, Мадина экологиялық проблемалардың жергілікті халықтың өміріне тікелей әсері туралы жақсы біледі. Көптеген жылдар бойы Арал теңізінің кебуіне байланысты қоршаған ортаның қайтымсыз деградация процестері аймақтағы өмір сүру жағдайлары мен экологияны нашарлатады.

«Арал теңізі аймағында тұратын адамдар экологиясының нашарлығына байланысты көптеген ауруларға бейім. Үкімет емханаларды жабдықтармен қамтамасыз еткенімен, медициналық көмектің сапасы жақсармайды. Өңірде білікті дәрігерлер жетіспейді, ал қарапайым адамдар көбінесе білікті медициналық көмек алуға өздерінің негізгі құқықтары туралы білмейді», - деп атап өтті Мадина. « Біз адамдарға мемлекеттік мекемелерге өтініштер жасауға көмектескіміз келді және Қызылорда облысындағы және бүкіл елдегі адамдардың өздеріне қажетті көмекті алуына қол жеткізгіміз келді».

Мадина оның командасы мемлекеттің қатысуынсыз медициналық мекемелер сияқты күрделі жүйелерді басқара алмайтынын білді. Осылайша, «Бастамашыл қолдау» үшін алғашқы шешуші қадам мемлекеттік органдармен сындарлы диалог құру болды. 2020 жылы USAID қаржыландыратын «Орталық Азиядағы әлеуметтік инновациялар» бағдарламасының (SICA) инновациялық шешімдеріне арналған грант шеңберінде, «Бастамашыл қолдау « Қызылорданың өңірлік денсаулық сақтау секторына әлеуметтік аудит жүргізді. Аудит нәтижелері бойынша топ денсаулық сақтау жүйесін жақсарту бойынша 30 ұсыныс әзірледі. Бұл ұсынымдар Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Парламентінің қарауына жіберілді. Алайда Парламенттегі ұсыныстарды қарау мен талқылаудың күтпеген кешігуі бұл процесті айтарлықтай қиындатты.

«Алдымен біз жобаны қажетті нәтижелермен аяқтай алмағандықтан, көңіліміз қалды. Біз ұсынған ұсынымдар елдің денсаулық сақтау жүйесі алдында тұрған кейбір мәселелерді шешу үшін маңызды екенін білдік және біз оларды жүзеге асыру мақсатына жетуді шештік», - дейді Мадина.

Екінші SICA «Инновациялық шешімдер» грантын алғаннан кейін команда нақты бюджеті, мерзімі және Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесін жақсартуға жауапты органдардың тізімі бар жол картасы түрінде өз ұсынымдарын әзірледі. Жол картасы бес негізгі салада жақсартуларға бағытталды: Қызылорда облысына мамандарды тарту жөніндегі бағдарламаны әзірлеу, бүкіл ел бойынша медициналық зертханалардың сапасын бақылау стандарттарын арттыру, Қазақстанның денсаулық сақтаудың мобильдік қосымшасын жақсарту, босанғаннан кейінгі асқынулары бар әйелдерге клиникалық оңалтуды ұсыну және сыбайлас жемқорлықты жою үшін бақылауды күшейту. Қазіргі уақытта мемлекеттік органдар осы ұсыныстардың шамамен 80 пайызын орындайды.

«Инновациялық шешімдер» грантының арқасында «Бастамашыл қолдау» әлеуметтік желілерде адамдардың денсаулық сақтау құқықтары туралы кең ауқымды ақпараттық науқан өткізіп, Қызылорда облысында 200 000-нан астам адамды қамтыды. Олар сондай-ақ 20 күн бойы жергілікті мамандарға тірек-қимыл аппаратын емдеудің заманауи оңалту әдістерін үйреткен неміс кинезитерапевті Эвелин Эбингердің қатысуымен Қызылорда клиникаларынан 25 физиотерапевт пен реабилитологқа арналған семинарлар сериясын ұйымдастыруға көмектесті.

«Мен Күн сайын 180 шақырым жүруім керек болса да [Эвелинмен семинарларға қатысу үшін], мен ешқашан бір сабақты өткізіп алған емеспін», - дейді Қармақшы ауданының дәрігері Сакип. «Кәсіби мамандар ретінде біз ешқашан оқуды тоқтатпауымыз керек және мен медициналық емдеу мен пациенттерді оңалтудың әлемдік тенденциялары туралы тегін білудің бірегей мүмкіндігіне ие болғаныма өте қуаныштымын».

Өз командасымен бірге Мадина Қызылорда облысы сияқты экологиясы нашар аймақтарда, сондай-ақ бүкіл Қазақстан бойынша денсаулық сақтау жағдайын жақсартуға ұмтылады. «Бастамашыл қолдау» адамдардың [медициналық қызметке] құқықтары туралы хабардарлығын арттырады, сондай - ақ бүкіл Қазақстан бойынша медициналық қызметтердің сапасын жақсартады деп сенемін», - дейді Мадина.